EEN GESPREK OVER DE DOOD

„In dit tijdsgewricht kampen talloze mensen met problemen als euthanasie, ontslag, echtscheiding; allemaal confrontaties met de eindigheid die we gezamenlijk kunnen onderzoeken, voor je er hoogstpersoonlijk een besluit over neemt. Een gesprek over de dood is misschien wel de meest prangende kwestie. We worden nu twee keer zo oud als een eeuw terug. Maar in die gewonnen tijd leven we wel met allerlei kwalen. Zelf ben ik ook al zeven jaar bezig met mijn sterfproces. De medische wetenschap heeft ervoor gezorgd dat kanker van een dodelijke ziekte een chronische ziekte is geworden. We leven dus niet alleen langer, we sterven ook langer. Nu kunnen we daar wel allemaal apart, ieder voor zich mee worstelen, maar dat is bijna wreed. Godverdomme, we gaan allemaal dood! Zullen we nou eens, op een niet-autoritaire manier, bespreken hoe we daarmee omgaan?Als filosoof, of deskundige op welk gebied dan ook, kan je in de verleiding komen om wat je hebt bedacht met autoriteit te brengen. Dat doe je door te suggereren dat je inzicht af is en dat een ander, al was het maar om tijd te sparen, jouw ideeën maar beter kan overnemen. Die top-down houding creëert volgers die zo’n ‘autoriteit’ al snel omtoveren tot een soort halfgod. Dat leidt tot het soort filosofie dat ik volstrekt oninteressant vind.
Als je jezelf als een moreel voorbeeld presenteert, ben je als leraar al niets meer waard. Dan gaan mensen je op iedere fout wijzen en zeggen dat je inconsequent bent. De filosofen waar ik van hou, waren ook geen toonbeeld van een verheven moraal. Kant wordt vaak op handen gedragen. Men denkt dat hij een gortdroog figuur was die zich keurig gedroeg en iedere dag, rond hetzelfde tijdstip, een wandelingetje maakte. Maar hij was juist een heerlijke dandyachtige zuiplap die hield van biljarten en roken en dus ook liep te tobben met problemen. Van daaruit is hij gaan denken over zelfbeheersing en autonomie. Dat spreekt mij aan.”

Rene Gude (1957-2015)