BOLLOCKS!

Over hulp bij zelfdoding bij voltooid leven, ofwel: hoe de overheid barmhartigheid toont

Autonomie?
Meester Wiki laat ons lezen: “De term autonomie is afgeleid van het Grieks αυτονομία (autonomía, autos (zelf) nomos (wet), autonomos (eigen wetten opleggend)) en beschrijft het vrij zijn van extern bestuur. Het concept wordt teruggevonden in politiek, technisch, filosofisch, geneeskundig, moreel en psychologisch verband. Het verwijst daarbij vaak naar de capaciteit van een rationeel individu of bestuur om eigen verantwoorde beslissingen te nemen. Een goed Nederlands synoniem is zelfbestuur of bij individuen zelfstandigheid. Het tegenovergestelde van autonoom is heteronoom.”
Minister Schippers van VWS laat ons lezen:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2016/10/12/kamerbrief-over-kabinetsreactie-en-visie-voltooid-leven  (cursiveringen - FV): “De vraag is op welke manier tegemoet kan worden gekomen aan de wens van deze groep mensen die uitzichtloos en ondraaglijk lijdt aan het leven zonder medisch grondslag, om meer regie te krijgen over hun eigen levenseinde.” En: “Om een oplossing mogelijk te maken voor deze groep mensen, zal een antwoord gevonden moeten worden op de vraag hoe invulling kan worden gegeven aan de groeiende wens onder Nederlanders om meer autonomie bij het eigen levenseinde.” Of: “Leidende gedachte voor de oplossing die het kabinet zoekt is in hoeverre aan de autonomie van degene die een stervenswens heeft is tegemoet te komen.” Dit is ook een klassieker: “Autonomie is uiteraard geen absolute waarde en dient altijd in samenhang te worden gezien met andere waarden, om een afweging te kunnen maken hoe deze waarden en achterliggende belangen zich tot elkaar verhouden.” Uiteraard. Durf dat eens tegen te spreken, zeg! Ik kan nog veel meer citeren uit de tekst. Goed, een laatste dan: “Autonomie betekent de ruimte krijgen om je leven zelf vorm te geven, je eigen keuzes te maken, maar ook de ruimte krijgen om deze keuzes effect te laten hebben op jezelf. (…) Het respecteren van de autonomie van mensen impliceert het creëren van omstandigheden die mensen in staat stellen hun eigen leven vorm te geven, waaronder het eigen sterven.” De overheid bouwt een brug over de rivier waar je gebruik van moet maken maar als je kiest om met een boot naar de overkant te gaan, word je bestraft. Autonomie wordt zo een gunst, terwijl het gaat om rechtens de ruimte te nemendie je nodig acht (met respect voor de leefruimte van anderen). Wat heeft de overheid te zoeken aan mijnsterfbed?

Door in de tekst termen als ‘autonomie’ en ‘eigen regie’ te gebruiken lijkt het alsof het om u gaat, maar nee, u wordt op het verkeerde been gezet: het gaat om de overheid en de ruimte die geboden wordt aan anderen om over u te beschikken. En daarin gelijkt het plan sterk de euthanasiewet: ja, u mag een verzoek indienen (autonomie) – in de conclusie staat het letterlijk: “hun vraag om hulp bij zelfdoding is hun recht op autonomie”, ofwel: autonomie betekent het mogen stellen van vragen –  maar als het gaat om het effectueren van een stervenswens met humane middelen wordt u afhankelijk gemaakt (heteronomie). Tenzij u de weg kiest waar overheid en artsen bij besluitvorming buiten beeld blijven: www.levenseindecounseling.com .

Copycat
De procedure van de euthanasiewet is bij de huidige overheidsvisie dan ook dragend.
Bij de euthanasiewet gaat het om ‘uitzichtloos en ondraaglijk lijden’, nu om ‘voltooid leven’ – allemaal zeer ambivalente begrippen met zeer subjectieve connotaties. Is het voor de betreffende persoon zelf al een hele klus om naar zichzelf en naar anderen te duiden wat nu echt ervaren wordt, wat maakt dat een ander die duiding kan ‘overduiden’ en mag eindoordelen? Ik vermoed dat handoplegging wel eens doorslaggevend zou kunnen zijn… “Ik voel dat u voltooid bent.”

Zonder gekheid. Het ‘vrij zijn van extern bestuur’, het vertrouwen hebben dat mensen in staat zijn om ‘eigen verantwoorde beslissingen te nemen’. Wat blijft daar van over in de ‘kabinetsreactie en visie Voltooid leven’?
Vanaf pagina 7 (‘Apart wettelijk kader’) leest u hoe ‘de overheid barmhartigheid toont’ - het moet toch eigenlijk niet veel gekker worden in dit land... een overheid die stervenshulp geeft uit barmhartigheid. Waar hebben we dat eerder gehoord?
De procedure wordt in een aantal punten toegelicht maar niet echt uitgewerkt (politiek correcte voorzichtigheid…). Allereerst is daar het Het verzoek: er dient sprake te zijn van wilsbekwaamheid, van consistentie, van lijden aan een ondraaglijk en uitzichtloos voltooid leven, met oog voor de context – welke context en welke relevantie die context heeft wordt niet toegelicht. Dan vindt er een Toetsing vooraf plaats: speciaal opgeleide stervenshulpverleners met een medische basis gaan bepalen óf u wel voltooid bent: “Bij de toetsing op basis van ervaring en deskundigheid de stervenshulpverlener tot de overtuiging moeten komen dat er geen redelijke alternatieven zijn.” En: “Van belang is dat op basis van objectieve criteria sprake is van een vrijwillige, weloverwogen en duurzame doodswens van uitzichtloos en ondraaglijk lijden aan het leven, en dat over de bekwaamheid om tot het besluit te komen geen twijfel bestaat”. Wat zijn die ‘objectieve’ criteria dan? In de slotalinea van de Kamerbrief staat geschreven: “Het is belangrijk dat de overheid, de samenleving en het individu zich inzetten om een gevoel van voltooid leven te voorkomen.” Inderdaad: een gevoel, dat is lijden, en het is subjectief – welke objectieve criteria worden daar tegenover gezet? Hoe wordt willekeur, nattevingerwerk en invoelbaarheid voorkomen?

Pil van Drion
Dan is er het Proces na akkoord: komt u door de ballotagecommissie dan krijgt u de middelen, via een apotheker op grond van een recept van een speciaal bevoegde stervenshulpverlener of een arts. “De feitelijke verstrekking van de middelen kan verder worden beperkt tot kort voor het gewenste moment van gebruik.” Wat nu als iemand dat gewenste moment uitstelt? Teruggeven? ‘Dat is niet de bedoeling. U moet ze wel uiterlijk morgen innemen!’ Veel praktische puzzels. En er is zeker geen sprake van een Pil van Drion die ter geruststelling in het nachtkastje gelegd wordt om de levensdagen wat te verlichten en die gebruikt kan worden op een zelfgekozen moment. De procedure geeft een hoop Documentatie: logisch, want bureaucratische stervensbegeleiding. Schriftelijke verklaringen van de verzoeker (uitgegeven door de NVVE?), en dossiervorming door alle bij het proces betrokken hulpverleners. Dat alles kan dan gebruikt worden bij een Toetsing achteraf: conform de euthanasiewet, met commissie en al. Toetsing ‘achteraf’ is natuurlijk een enorme motie van wantrouwen jegens al diegenen die bij de toetsing ‘vooraf’ betrokken zijn geweest. Dat geeft te denken! Maar, what’s new?
De minister maakt (nog) niet duidelijk in de brief welke leeftijd de ondergrens is. Daar zit ruimte voor onderhandeling en overleg – daar raken politici opgewonden van, net als van het stellen van Kamervragen. 80plussers? Zoals D66 wenst en waarmee Pia Dijkstra kenbaar maakt dat je vanaf die leeftijd gerust mag verdwijnen van de aarde - maar wel na het eerst afstaan van je organen. Als je 79 bent moet je nog een jaartje voortlijden. “Dan maakt u maar zin, mevrouw!”

Het hele plannetje, dat wijzer over dient te komen dan de conclusies van de Commissie van Wijzen (Schnabel en co.) is feitelijk niet meer dan een mengelmoes van allerlei andere plannen en ideeën. Het is bevoogding in een nieuw jasje waarmee een werkelijke, legale en volledige autonome route nog verder uit beeld verdwijnt. Na de voorgestelde proeftuinen van de NVVE en de Coöperatie Laatste Wil is er nu een luchtballon van de regering.
Als het allemaal niet doorgaat weten we waarom. Ik hoor het de premier al zeggen als hij erkent dat hij nooit beloftes had mogen doen: “Ik baal ervan dat ik Nederland onvoldoende heb meegenomen in de argumentatie.”
Sorry.

Inderdaad, maar wie tuint hier nog in?