SOLIDARITEIT!

HET  ZELFBEKLAG  VAN  DE  CLW
​
Toen ik 6 april jl. de Nieuwsbrief [1] van de Coöperatie Laatste Wil in mijn mailbox ontving, dacht ik te gaan lezen dat het bestuur excuses aan haar leden zou aanbieden voor haar zeer bedenkelijke optreden van de afgelopen maanden. Hoe naïef van mij! Geen hand in eigen boezem maar juist flink externaliseren: wijzen met het vingertje.

De teneur van de Nieuwsbrief is: aan ons ligt het niet, aan ons lag het niet, aan ons zal het ook niet gaan liggen; maar het Openbaar Ministerie, die heeft de boel verziekt.
Want wat schrijven de bestuursleden: “wij vinden dat we niet anders konden handelen. Het OM heeft niet alleen ingezet op strafbare hulp bij zelfdoding, maar ook op onderzoek of de CLW een criminele organisatie is. Daarmee opende het OM voor zichzelf de weg naar brede bevoegdheden voor onderzoek van de organisatie. In het gesprek werd duidelijk dat het OM zichzelf de ruimte liet om ook individuele leden aan te pakken: bestuursleden, inkopers, voortrekkers en leden van de inkoopgroepen. Als CLW-bestuur willen wij absoluut niet dat onze leden een reële kans lopen om strafrechtelijk vervolgd te worden. Met de ruimte die het OM nam, was voor ons de grens bereikt. Daar deed het OM nog een stap bovenop door het faciliteren van inkopen van middel X te benoemen als aanzetten tot zelfdoding, waaraan zware gevangenisstraffen zijn verbonden.”

‘Niet anders konden handelen’ omdat het OM hen op een aantal zaken wees waar iedere amateurjurist hen al op had kunnen wijzen. De CLW heeft m.i. welbewust te kwader trouw gehandeld, en leden op voorhand in kwetsbare posities gebracht.
Immers, er is sinds jaar en dag jurisprudentie bekend waaruit onder meer blijkt dat handelingen die het voor een ander mogelijk of gemakkelijker maken om zichzelf te doden als strafbare hulp uitgelegd kan worden (zaak Jan Hilarius, uitspraak Hoge Raad 2008) [2]. En in de wettekst van artikel 294 uit het Wetboek van Strafrecht staat al duidelijk:  “Hij die opzettelijk een ander bij zelfdoding behulpzaam is of hem de middelen daartoe verschaft, wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie.”

‘Hem de middelen daartoe verschaft’ herhaal ik maar eens. Ik weet niet of de CLW de leden die betrokken zouden zijn bij inkoop en verdeling van Middel X op de hoogte waren van het mijnenveld waarin zij gingen treden –goede voorlichting zou toch een grote verantwoordelijkheid moeten zijn van die CLW- maar dat er iets grondig fout zou gaan was bij voorbaat duidelijk. Alleen is dat al gebeurd terwijl er geen zelfdoding heeft plaatsgevonden die rechtstreeks gelinkt kan worden aan het handelen van de CLW: het OM draaide vooralsnog alleen de duimschroeven flink aan. Als de CLW zo zeker van haar zaak was, als het juridisch allemaal zo onproblematisch was als men zichzelf én haar leden voorgespiegeld had, dan had ze toch volgende stappen gezet en zich niet laten weerhouden? Maar nee, bravoure van weleer verdween als sneeuw voor de zon!

“Onze beslissing viel ons zwaar…” “Zo lang gewerkt aan de goede zaak en dan op deze manier worden weggezet…” “… het gevoel door het OM te zijn misleid…” Wie houdt wie voor de gek? Vandaar is de één na laatste zin van de Nieuwsbrief wel de meest bizarre: “Het kan immers niet zo zijn dat de wens van zovelen en de verwachtingen die daarover bestaan door de actie vanuit het OM naar fabeltjesland kan worden verwezen.” Nee, nee: de CLW heeft zélf een fabeltjeskrant gepresenteerd bij Nieuwsuur op 1 september 2017 en in de maanden daarop een fabeltjesland gecreëerd door de juridische werkelijkheid mooier te maken dan die is. Vele, vele duizenden mensen namen dat fabeltje voor lief, slikten het als zoete koek, verheugden zich erop van levenseinde-autonomie verzekerd te geraken – werden lid, en belazerd. List en bedrog. Er zijn rechtszaken begonnen om minder.

Niet denken in wat niet kan, of in wat problematisch is, maar denken in kansen, in willen, in kunnen. Gert Rebergen en Jos van Wijk verkondigden vanaf 2013 als ware goeroes ‘de autonome route’ in steeds groter wordende zaaltjes in den lande. En prachtige plannen hadden ze, zonder meer. Synthetische drugs, designkisten (vgl. Nitschke’s ‘Sarco’) – in ieder geval iets wat legaal verkrijgbaar of te fabriceren zou zijn en beschikbaar te stellen voor ieder 18+ lid van de coöperatie. Ik werd meteen in het begin lid want ik dacht: niet geschoten is altijd mis. En ik nam ook nog deel aan een werkgroep. Maar wat steeds als een donkere wolk boven alle plannetjes bleef hangen, was bestaande wetgeving en jurisprudentie over hulp bij zelfdoding. Je kunt op een gegeven moment de mooiste middelen ‘hebben’ en die intern willen verhandelen, maar die strafbaarstelling ligt continu op de loer – om de eenvoudige reden dat er nu al eenmaal meerdere keren recht gesproken is. Je kunt wel wíllen dat wetsteksten anders gelezen en geïnterpreteerd worden, maar óf dat gebeurt is steeds opnieuw de vraag. De ene rechterlijke uitspraak in eenzelfde of in een gelijkende zaak is de andere niet. Zie bijvoorbeeld het jarenlange proces ‘Heringa’: sjoemelrechtspraak.

Het zou het bestuur van de CLW sieren enige zelfreflectie te tonen [3]. Nu, maar eigenlijk hadden ze dat al eerder moeten doen. Het zit er klaarblijkelijk niet in. Ze drijven de zaak zelfs nog wat verder op. Onder aan de Nieuwsbrief korten bestuursleden Jos van Wijk en Petra de Jong hun achternamen af en plaatsen portretfoto’s van zichzelf met een balkje voor hun ogen. Crimineel! Bedoeld als grap vermoed ik (pijn van het lachen nu) – maar je kunt je afvragen waar het in vredesnaam nodig voor is om in zo’n serieuze kwestie als het zelfgekozen levenseinde die zó maatschappelijk onder de aandacht ligt ook nog eens de spot met het OM te drijven. En óók met de eigen leden.
​Lidmaatschapsgeld gaan ze aan de gedupeerde leden niet teruggeven. Dat betekent voor dit jaar in ieder geval al een inkomstenbron van zo’n 350.000 euro (23200 leden volgens de Nieuwsbrief). Daarmee worden bestelde kluisjes, adviseurs e.a. betaald. En er is de huur van een grote zaal van de Jaarbeurs waar op 26 mei een nieuwe profetie zal worden verkondigd én (zo beoogt men) live gestreamd voor ‘de tienduizenden leden en miljoenen sympathisanten’. Hallelujah! Praise!

​[1] De Coöperatie plaatst inmiddels de nieuwsbrieven op haar website www.laatstewil.nu op een voor leden toegankelijk deel. Citaten uit de brief van 6 april zijn gecursiveerd.
[2] Ton Vink gaat in zijn artikel ‘De Coöperatie Laatste Wil - Legaal én strafbaar?’ (Nederlands Juristenblad, februari, 6/2018) uitgebreid in op de plannen van de CLW in relatie tot de wet. Alle juridische obstakels komen voorbij.
[3] Het zou de CLW ook sieren als zij haar leden er met meer nadruk op zou wijzen dat er al sinds jaar en dag wegen zijn om een humaan levenseinde te bewerkstelligen, juist óók op legale wijze: zie bijvoorbeeld de inspanningen van Boudewijn Chabot en Philip Nitschke. Dat zou aansluiten bij de doelstelling die zij op haar homepage presenteert: “Coöperatie Laatste Wil is opgericht om voor haar leden te bewerkstelligen dat het eigen levenseinde mag en kan worden geregisseerd, met een humaan werkend laatstewilmiddel dat op een legale manier is verkregen, zonder toetsing voor- of achteraf door een arts, begeleider of consulent.” Eigen regie zonder lidmaatschap.
​​NB. Ik heb dit op persoonlijke titel geschreven, als CLW-lid, niet vanuit mijn positie als counselor in samenwerking met Stichting LevenseindeCounseling.